Nhắc đến Nhà Tù Hỏa Lò là nhắc đến quãng thời gian chiến đấu khốc liệt những cùng đầy vẻ vang của dân tộc Việt Nam.

Điểm độc đáo nhất khi nhắc đến là giữa một thủ đô hiện đại, náo nhiệt, luôn đan xen những không gian cổ xưa, những công trình di tích lịch sử mang nhiều nét thăng trầm, hoài niệm, khơi gợi sự xúc động mạnh mẽ trong mỗi người.

Nhà tù Hỏa Lò, cách đây hơn 120 năm, từng là nơi chứng kiến nhiều đau thương khốn cùng, cũng như tinh thần bất khuất, kiên cường khi phải đối mặt với nhục hình và cái chết của các người con Việt Nam yêu nước.

Ngày nay, địa danh này đã trở thành điểm tham quan mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp vào những thập niên cuối của thế kỷ XIX, cũng như ý nghĩa văn hóa, lịch sử của dân tộc Việt.

Lịch Sử Di Tích Nhà Tù Hỏa Lò

Vào cuối thế kỷ XIX, nhằm đối phó với các phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam, Pháp đã tăng cường bộ máy đàn áp bằng cách bổ sung lượng cảnh sát, hoàn chỉnh hệ thống tòa án, và đặc biệt là xây dựng mạng lưới nhà tù. Trong đó, Nhà tù Hỏa Lò trở thành ngục thất trung ương của cả hai xứ Trung Kỳ và Bắc Kỳ.

Nhà tù Hỏa Lò được xây dựng vào năm 1896 với tên gọi là Đề lao Trung ương (Maison Centrale). Tuy nhiên, do được xây trên đất của làng Phụ Khánh, thuộc tổng Vĩnh Xương, huyện Thọ Xương – một làng nghề chuyên sản xuất đồ gốm, ngày đêm rực lửa lò nung nên có tên là Hỏa Lò.

Di tích Nhà tù Hỏa Lò khiến không ít du khách phải rùng mình bởi sự tái hiện đầy sống động cuộc sống tù đày gian khổ, các hình thức tra tấn dã man, cũng như cách trảm quyết các nhà cách mạng yêu nước của Việt Nam bằng máy chém.

Sau Hiệp định Paris năm 1954, Chính phủ Việt Nam đã tiếp quản và sử dụng Nhà tù Hỏa Lò để làm nhà tù dân sự và đổi tên thành Trại tạm giam phạm nhân Hà Nội.

Từ năm 1964 đến năm 1973, Nhà tù Hỏa Lò còn là nơi giam giữ phi công Mỹ, trong số đó có Douglas Peterson, về sau là Đại sứ Mỹ đầu tiên tại Việt Nam và Thượng nghị sĩ John McCain, người có vai trò tích cực trong việc phát triển bình thường hóa mối quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ.

Sau năm 1993, một phần phía Đông Nam của Nhà tù Hỏa Lò được tôn tạo, giữ gìn thành Khu lưu niệm Nhà tù Hỏa Lò, và được công nhận là Di tích lịch sử quốc gia.

Nhà Tù Hỏa Lò Ở Đâu?

Nhà tù Hỏa Lò nằm ở khu đất được giới hạn bởi bốn phố Hỏa Lò, Hai Bà Trưng, Quán Sứ và Thợ Nhuộm với địa chỉ chính xác là số 1 phố Hỏa Lò, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.

Bất Ngờ Trước Kiến Trúc Nhà Tù Hỏa Lò

Tại thời điểm hoàn thành, Nhà tù Hỏa Lò có quy mô lớn và kiên cố bậc nhất tại Đông Dương với tổng diện tích là 12.908m2, bao gồm các hạng mục công trình sau: một nhà canh gác; hai nhà bệnh xá; một nhà thương bố thí; hai nhà giam bị can; một nhà phân xưởng; năm nhà giam tù nhân.

Bên cạnh đó, phần kiến trúc bên ngoài có thiết kế rất liền mạch và chắc chắn nhằm ngăn chặn việc đào tẩu. Điều đặc biệt là nguyên vật liệu xây dựng được chính quyền thực dân Pháp lựa chọn kỹ càng và vận chuyển từ Pháp để đạt yêu cầu cao nhất về chất lượng.

Bên Trong Nhà Tù Hỏa Lò Có Gì?

Nhà tù Hỏa Lò được chia thành bốn khu A, B, C, D riêng biệt, trong đó:

Khu A và B dành cho phạm nhân đang được điều tra, tội nhẹ, hoặc vi phạm kỷ cương của nhà tù.

Khu C dành cho phạm nhân người Pháp hoặc người ngoại quốc.

Khu D dành cho các phạm nhân tội nặng và đang chờ tử hình.

Thông qua những hình ảnh mang tính chất tượng trưng tại Khu lưu niệm Nhà tù Hỏa Lò, bạn sẽ thấy các công cụ dùng để tra tấn, các thiết kế cửa, khóa, gông cùm chuyên biệt, cũng như hình ảnh về cuộc sống tù đày khổ ải của các phạm nhân khi xưa.

Trong nhà tù Hỏa Lò có gì?

1. Máy chém Nhà tù Hỏa Lò

Trong số các công cụ dùng để tra tấn, ép cung, phải kể đến chiếc máy chém khổng lồ, vốn là nỗi ám ảnh kinh hoàng khi nói đến Nhà tù Hỏa Lò.

Máy chém có cấu tạo hai cột gỗ cao khoảng 4m, với lưỡi đao sắc bén được giữ trên cao, còn phía bên dưới là hai miếng ván hình bán nguyệt ghép với nhau để giữ đầu tử tù, còn phía trước là hộc sắt để hứng đầu người chết.

Trong suốt những năm từ 1986 đến năm 1954, vũ khí man rợ này được luân chuyển từ nhà giam này đến nhà giam khác khắp xứ Bắc Kỳ.

2. Ngục tối Nhà tù Hỏa Lò

Ngục tối được ví như địa ngục của địa ngục, nơi các phạm nhân bị gông cùm, tra tấn, khiến những ai từng bị nhốt ở đây một thời gian đều bị phù nề, ghẻ lở do thiếu vệ sinh và ánh nắng mặt trời.

Đối với các phạm nhân nữ, tuy không bị cùm chân nhưng lại bị áp dụng thủ đoạn tra tấn giật điện ác độc nhằm vào điểm yếu của các chị em.

Không chỉ bị tra tấn, các phạm nhân còn phải lao dịch khổ sai dưới sự quản thúc hà khắc của giám ngục.

3. Cây bàng Nhà tù Hỏa Lò

Điểm sáng duy nhất ở Nhà tù Hỏa Lò đó chính là những cây bàng lớn trong sân, có cây tính đến nay cũng gần 100 năm tuổi.

Những cây bàng này được cho là do các chiến sĩ cách mạng bứng về trồng từ những cây bàng mọc dại bên phía tòa án. Nhờ có những cây bàng trong sân, mà các phạm nhân ở đây có chỗ nghỉ ngơi, hóng mát.

Có thể nói, những cây bàng trong sân có ý nghĩa rất lớn đối với các phạm nhân Hỏa Lò lúc bây giờ.

Nếu có cơ hội, hãy một lần đến Nhà tù Hỏa Lò, ngược dòng lịch sử để tìm hiểu về những gì đã xảy ra ở nơi này, cũng như cùng đồng cảm với những khó khăn, gian khổ, hy sinh để đấu tranh cho nền hòa bình, dân chủ của Việt Nam.

Với những thông tin vừa chia sẻ, hy vọng bạn sẽ có một chuyến đi ý nghĩa với thật nhiều trải nghiệm và kiến thức bổ ích. Trước khi bắt đầu chuyến đi, hãy ghé qua để bỏ túi, khám phá và nhiều hơn thế nữa.