Đôi mắt bị đánh lừa với ảo ảnh quang học khi quân cờ biến mất ngay trước mắt.

"The Phantom Queen"- tác phẩm chiến thắng tại cuộc thi khoa học thường niên "Best Illusion of the Year 2021"- hay còn gọi là quân Hậu ma là tên gọi của một ảo ảnh quang học với đạo cụ gồm có một bàn cờ tưởng như bình thường và những quân cờ được đặt trên đó.

Các nhà nhà thần kinh học tài năng, nhà khoa học thị giác, bác sĩ nhãn khoa và nghệ sĩ đã cùng nhau tạo ra các ảo ảnh quang học tuyệt vời, nhằm đánh lừa thị giác người xem.

Trong ảo ảnh "The Phantom Queen", dễ thấy các quân trên bàn cờ đều là màu đen, được bố trí sẵn trên mặt phẳng gồm các ô màu xám và hồng xen kẽ. Tuy nhiên trong một tấm gương phản chiếu (không phải gương giả) đặt kế bên, người xem quan sát thấy sự xuất hiện đầy kỳ lạ của một quân Hậu màu trắng, mà tại vị trí của nó trên bàn cờ hoàn toàn không có thứ gì.

Điều này khiến chúng ta ngay lập tức bị kinh ngạc, mà không hề biết rằng quân Hậu trên chỉ bị che đi bởi ảo ảnh thị giác.

Phương pháp được gọi là "phối cảnh anamorphic" này chỉ hoạt động từ một góc cụ thể khi nhìn từ phía trên, và mô phỏng lại góc nhìn được dựng sẵn. Khi ấy, khối hộp sẽ hòa vào bàn cờ và che khuất quân Hậu trắng khỏi tầm nhìn.

Ảo ảnh tầm nhìn (Optical Illusions) vẫn biết được đến là những hình ảnh đánh lừa đôi mắt. Nói cách khác, đó là những hình ảnh được não bộ "tiên đoán". Trong trường hợp trên, ảo giác 3D đã khiến chúng ta loại trừ khả năng có một vật thể tồn tại trên bàn cờ, làm cản đi tầm nhìn quân Hậu. Thay vào đó, nhiều người có lẽ sẽ nghĩ rằng tấm gương mới là nơi bị "làm giả".

Khả năng "tiên đoán" của não bộ đóng vai trò khá quan trọng, giữ cho chúng ta tránh khỏi việc lao vào những đồ vật nguy hiểm có nhịp độ cao (như xe hơi trên đường cao tốc), hoặc các loài thú săn mồi di chuyển rất nhanh.

Và khi võng mạc tiếp nhận tín hiệu hình ảnh, não bộ cần khoảng 1/10 giây để xử lý và chuyển đổi các dấu hiệu. Theo nhà thần kinh học Mark Changizi, 1/10 giây trễ nhịp của não bộ là thời kì để não bộ hình thành "tiên đoán" các hình ảnh có thể xảy ra tiếp theo.

Tuy nhiên, đôi khi cũng do sự tính toán quá nhanh này, nên não bộ có thể bị đánh lừa dễ dàng bởi các ảo ảnh quang học đơn giản.

Điển hình như ảo giác Ebbinghaus nổi tiếng ở hình trên, với thiết kế đơn giản gồm một vòng tròn màu cam nằm bên trong rất nhiều vòng tròn khác. Ắt hẳn, bạn sẽ thấy vòng tròn màu cam bên trái bé hơn vòng tròn bên phải.

Đôi mắt chúng ta đã bị đánh lừa khi mà thực tế thì chúng có cùng kích cỡ. Nguyên nhân là do độ lớn và khoảng cách các vòng tròn bên cạnh với vòng tròn tâm điểm đã đánh lừa não bộ về độ lớn, rộng của hai vòng tròn màu cam.